Gradske ulice zatrpane smećem, a u okolnim selima i šumama divlje deponije, kojih ima i usred vodozaštitne zone. To danas izgleda Sokolac, opština na Romaniji, čuvenoj po lijepoj prirodi i bistroj vodi.
Sokolac je, dakle, snašla sudbina s kojom već godinama kuburi, na primjer, mala i idilična Bileća, a to je propast lokalnog komunalnog preduzeća.
„Na Sokocu 2 nedjelje niko ne odvozi smeće, podavićemo se od smrada, krenuće zaraza. Komunalno preduzeće je u minusu, nemaju ni gorivo da uspu u kamione, ali bitno je da su dobili još jednog direktora“, poručuje jedan čitalac Srpskainfo sa Romanije.
Prema pisanju lokalnih medija, Javno komunalno preduzeće “Sokolac” je prekinulo ili drastično smanjilo usluge, zbog finansijskih problema.
Računi ovog preduzeća su već drugi mjesec u blokadi, pa kasne i plate, piše Srpskainfo.com. Kada je radnicima obećana isplata, oni su u počeli odvoziti smeće, ali usporenim tempom, a otpad se u međuvremenu nagomilao.
Rezultat: prepuni kontejneri i brojne divlje deponije od centra grada do šume nadomak Bioštice, izvorišta sa kojeg se skoro cijela Romanija snabdjeva pitkom vodom.
Deponije niču i nadomak Knežine, rodnog sela Halida Bešlića, i izvorišta Knežak, kojem je posvećana čuvena sevdalinka sa refrenom „hej, samo da mi je, hladne vode sa Romanije!“.
Ljiljana Hadžistević živi u Srbiji, ali često posjećuje Sokolac i voli Romaniju. Kada je za Vaskrs posjetila ovaj gradić, toliko se šokirala prizorima koje ja zatekla, da je najavila da će, ako opština ne odreaguje “slučaj prijaviti predsjedniku Republike” i o svemu obavijestiti medije.
„Sokolac je lijep gradić, nisam bila od prošlog ljeta, danas kad dođoh, pa ostadoh u šoku, od količine đubreta. Kolera vam kuca na vrata. Zar Vaskrs tako dočekujete? Bruka i sramota, bruka je i što ne odvozite đubre iz okolnih sela, u Bijeljini kamion dolazi 1 nedeljno u selo udaljeno 16 kilometara. Zar niste u stanju odvesti đubre“, napisala je Ljiljana u otvorenom pismu Opštini Sokolac.
Problemi u komunalnom preduzeću u Sokocu nisu od jučer. Brojne afere i političke spletke vodile su komunalce u propast, a SDS i SNSD su se međusobno optuživali za to.
Kriza je kulminirala nakon smjene na valsti, u oktobru prošle godine, kada je dugogodišnji načelnik opštine Milovan Bjelica (SDS) izgubio od direktora lokalnog Šumskog gazdinstva Strahinje Baševića (SNSD).
Nova vlast, kako tvrde SDS-ovci, ne plaća račune, kako bi mogla “bivše optuživati za loše poslovanje”. Stara vlast je, kako tvrde SNSD-ovci, još prije njihovog dolaska uništila je komunalno preduzeće.
A smeće se u međuvremenu gomilalo.
Pitanje je, međutim, da li je ovaj primjer sa Romanije samo posljedica političkog prepucavanja stranaka, i lokalnih korupcijskih afera, ili je dio jedne šire slike katastrofalnog upravljanja otpadom u RS.
Stručnjaci već odavno upozoravaju da se ova problem, koji je iz godine u godinu sve izraženiji, gura pod tepih, te da se u Republici Srpskoj otpadom, u stvari, ne upravlja, nego se on, u najboljem slučaju, samo odvozi iz naseljenih mjesta i gomila na deponijama, bez reciklaže ili drugog načina zbrinjavanja.
Kako ističe Dušica Pešević, profesorica Prirodno matematičkog fakulteta u Banjaluci, koja se godinama bavi deponovanjem otpada u Republici Srpskoj, kaže da su i malobrojne regionalne deponije suočene sa problemima.
„Regionalna deponija u Bijeljini se nalazi blizu grada i ubrzano se širi, što izaziva probleme. Regionalna deponija u Zvorniku ima problem što je daleko od opština koje bi tu trebale da odlažu otpad. Prevoz je za manje opštine često preskup. Tako i Kneževo ima problem sa troškovima odlaganja otpada na deponiji u Ramićima kod Banjaluke“, kaže Dušica Pešević.
Sokolac nema tih problema, deponija Rudine kod Rogatice je relativno blizu, a odlaganje otpada se plaća simboličnih 9.000 KM godišnje.
Ipak, i uz takve uslove, uspjeli su da 'nakarikaju' 100.000 KM duga, samo po ovom osnovu.
