Njemačka Vlada zatražila je od Bundestaga odobrenje za produženje učešća njemačkih vojnika u misiji EUFOR "Althea" u Bosni i Hercegovini za još godinu dana, uz predloženi budžet od 11,6 miliona eura.
Kako se navodi u dokumentu objavljenom na zvaničnom sajtu Bundestaga, glavni razlozi za ovakvu odluku su destabilizirajuće djelovanje rukovodstva entiteta Republika Srpska (RS), geopolitički uticaj Rusije na Zapadni Balkan te nastojanje Njemačke da potvrdi svoju pojačanu ulogu u evropskoj spoljnoj i sigurnosnoj politici.
U dokumentu se kao pravni osnov za angažovanje poziva na član 24, stav II Ustava Njemačke, kojim se omogućava pridruživanje sistemima kolektivne sigurnosti radi očuvanja mira u Evropi i svijetu.
Njemačka posebno izražava zabrinutost zbog političkog smjera rukovodstva RS. U dokumentu se naglašava da težnja entitetskog rukovodstva ka većoj autonomiji direktno potkopava funkcionalni integritet zajedničke države.
Nedavno usvajanje zakona u RS dovelo je do najteže ustavne krize u zemlji u posljednjih 30 godina“, upozorava se, uz napomenu da politički sistem BiH omogućava blokade i podjele kroz široke mogućnosti veta, čime se znatno otežava djelovanje institucija na državnom nivou.
Njemačka Vlada ističe i svoju podršku visokom predstavniku u BiH Christianu Schmidtu kao dio šireg angažmana u očuvanju stabilnosti zemlje.
Drugi ključni razlog za produženje misije je sve prisutniji uticaj Rusije, naročito u kontekstu rata u Ukrajini. U dokumentu se navodi da je ruska agresija pojačala rizik destabilizacije i u zemljama kandidatima za članstvo u EU, među kojima je i BiH.
Angažman Njemačke i EU u BiH usmjeren je na jačanje otpornosti zemlje na pokušaje destabilizacije od strane trećih država“, navodi se, aludirajući prije svega na ruski politički i bezbjednosni uticaj u regionu.
Njemačka i evropska sigurnosna politika
Treći ključni razlog tiče se šire uloge Njemačke u evropskoj sigurnosnoj politici. U dokumentu se podcrtava važnost saradnje između EU i NATO-a, posebno kroz mehanizam "Berlin plus", kojim se EUFOR misiji omogućava korištenje resursa NATO-a.
Učešće njemačkih vojnika šalje snažan signal i predstavlja izraz pojačane uloge Njemačke u zajedničkoj evropskoj spoljnoj i sigurnosnoj politici“, ističe se.
Mandat misije EUFOR "Althea" ostaje nepromijenjen, a temelji se na odluci Evropskog savjeta i rezoluciji Vijeća sigurnosti UN iz novembra prethodne godine. Cilj je očuvanje Aneksa 1-A i 2 Dejtonskog mirovnog sporazuma, odvraćanje od destabilizujućih aktivnosti i podrška stvaranju sigurnog i stabilnog okruženja.
Njemački vojnici imaju pravo na upotrebu oružja u odbrani osoblja EUFOR-a i u samoodbrani, a dokument dodatno precizira da „primjena oružane sile može uslijediti na temelju međunarodnog prava“, iako se ne navodi konkretno na koje situacije se to odnosi.
Zaključno, njemačka Vlada smatra da je vojno prisustvo ključno za očuvanje stabilnosti u BiH, uz napomenu da trajna sigurnost može biti postignuta samo kroz politički dijalog i saradnju civilnog društva.
Ukoliko Bundestag usvoji predlog, Njemačka će nastaviti da doprinosi međunarodnom vojnom prisustvu u BiH, u jednoj od ključnih evropskih sigurnosnih misija, još najmanje godinu dana.
