Transparency International u Bosni i Hercegovini (TI BiH) izrazio je ozbiljnu zabrinutost povodom prijedloga Zakona o finansiranju političkih organizacija, koji je u proceduru uputila skupštinska većina Narodne skupštine Republike Srpske (NSRS).
Prema njihovom mišljenju, ovaj zakon predstavlja otvoreni poziv na korupciju i neviđeno podrivanje pravnog sistema.
Glavna zamjerka TI BiH odnosi se na činjenicu da bi novi zakon praktično omogućio izvlačenje javnog novca u stranačke kase kroz privilegovana privatna preduzeća. Istovremeno, stranke koje nemaju kontrolu nad javnim resursima našle bi se u izrazito nepovoljnom položaju, čime se narušava načelo ravnopravnosti političkih aktera.
Posebno je zabrinjavajuće što predloženi zakon uvodi nadležnost Republičke izborne komisije u kontroli finansiranja političkih subjekata, što je u direktnoj suprotnosti sa postojećim državnim zakonodavstvom. Dosadašnja praksa nalaže da ovu kontrolu vrši Centralna izborna komisija BiH, čime se osigurava jedinstveni i transparentni nadzor.
TI BiH dalje upozorava da zakon ukida budžetsko finansiranje svim političkim partijama, što je očigledna reakcija na odluku OHR-a o obustavi isplata SNSD-u i Ujedinjenoj Srpskoj. Posljedica toga bi bila ozbiljna finansijska šteta po opozicione stranke, dok bi vladajuće strukture nastavile da funkcionišu zahvaljujući donacijama od odabranih privatnih preduzeća.
Zakonski propisani limiti donacija značajno su povećani, čime se praktično dozvoljava pravljenje velikih i netransparentnih finansijskih tokova. Ne predviđaju se nikakve zabrane doniranja od strane firmi koje posluju sa državom, što praktično legalizuje korupciju i otvara prostor za različite oblike pritisaka i reketa.
Kao ilustraciju realnosti ovakvih pojava, TI BiH podsjeća na aferu „korona ugovori“, u kojoj je jedan od optuženih priznao da je 250.000 KM javnog novca kroz tender usmjereno u stranačku kasu Ujedinjene Srpske.
Iz izvještaja TI BiH jasno proizilazi da su zvanični podaci o troškovima izbornih kampanja znatno niži od stvarnih, što dodatno baca sumnju na autentičnost i transparentnost finansiranja političkih subjekata. Samo za posljednje izbore, procjena TI BiH pokazuje da su stranke prikazale najmanje 2,6 miliona KM niže troškove nego što je to realno.
Na kraju, Transparency International jasno poziva poslanike u NSRS da odbace ovaj zakon koji ne samo da podriva institucije i pravni poredak, već bi doveo do pravnog i finansijskog haosa u oblasti finansiranja političkih stranaka. Umjesto da popravi sistem, ovaj prijedlog po svemu sudeći služi za učvršćivanje moći onih koji su do sada zloupotrebljavali javna sredstva.
